Andrzejki

Początkowo Andrzejki traktowano bardzo poważnie, a wróżby odprawiano tylko indywidualnie, w odosobnieniu. W czasach późniejszych przybrały formę zbiorową, organizowaną w grupach panien na wydaniu, zaś współcześnie przekształciły się w niezobowiązującą zabawę gromadzącą młodzież obojga płci.

Dawniej istotną część wieczoru andrzejkowego stanowiły wróżby, mające obecnie charakter zabawowy, np.:

* Dziewczyny wysiewały w garnkach lub na skrawku pola ziarna lnu i konopi, które zagrabiano męskimi spodniami, w nadziei, że sprowadzi to do domu kandydata na męża.

* Jeśli dziewczyna pościła przez cały dzień i modliła się do świętego Andrzeja, to we śnie mógł ukazać się jej przyszły ukochany.

* Jeśli ucięta przez pannę w dniu świętego Andrzeja gałązka wiśni lub czereśni zakwitła w wigilię Bożego Narodzenia, dziewczyna mogła liczyć na rychłe pójście za mąż. * Losowano przedmioty o symbolicznym znaczeniu, np. listek oznaczał staropanieństwo, obrączka lub wstążka z czepka – bliski ślub, różaniec – stan zakonny.

* Wylewano wosk na zimną wodę (często przez ucho od klucza) i wróżono z kształtu zastygłej masy przyszłego wielbiciela.

* Ustawiano od ściany do progu jeden za drugim buty zgromadzonych panien, ta której but pierwszy dotarł do progu miała jako pierwsza wyjść za mąż.

* Strona od której zaszczekał pies miała być tą, z której nadejdzie przyszły oblubieniec.

* Panny ustawiały się w koło i wpuszczały do środka gąsiora z zawiązanymi oczami; dziewczyna do której gąsior najpierw podszedł – jako pierwsza miała wyjść za mąż.

* Dziewczyny kładły na ławie placki posmarowane tłuszczem i sprowadzały psa; ta dziewczyna, której placek został najpierw zjedzony jako pierwsza miała wyjść za mąż. *Dziewczyny pisały imiona chłopców na kartkach i wkładały pod poduszkę. Jakie imię dziewczyna rano wybrała tak miał na imię przyszły wybranek. * Dziewczyny rzucały but za siebie. Odwrócony do drzwi noskiem zapowiadał szybkie zamążpójście.

* Obierano jabłka, a z obierek odczytywano pierwszą literę imienia przyszłego męża. * Co przyśniło się w wigilię świętego Andrzeja, to miało się spełnić. * Wieczorem panny wychodziły na podwórko i ze słomianego dachu wyrywały garść słomek. Jeśli była ich parzysta ilość, wróżyło to zamążpójście. * Puszczano na wodę dwa listki mirtu. Jeżeli zetkną się, wkrótce będzie wesele. * Zdejmowano lewe buty, który but pierwszy dojdzie do drzwi, ta dziewczyna wyjdzie za mąż. * Dziewczyny również zaglądały do studni, by zobaczyć w niej odbicie przyszłego męża.

* Czasem dziewczęta chcąc poznać narzeczonego biegły samotnie w noc do opuszczonego domu, by o północy w ciemnym otworze znajdującego się pieca zobaczyć postać przyszłego męża.

Święty Andrzej obdarzany jest wielką czcią, jako jeden z głównych świętych, jest patronem Szkocji, Grecji i Rosji. W Szkocji, obchodzony 30 listopada dzień świętego Andrzeja, jest świętem narodowym.

Święty Andrzej jest orędownikiem zakochanych, wspomaga w sprawach matrymonialnych i wypraszaniu potomstwa.