Wieczory wróżb

Katarzynki prawie zupełnie odeszły w zapomnienie. Pozostały andrzejki jako wieczór wróżb zarówno dla mężczyzn jak i kobiet.

Wigilia świętego Andrzeja jest nocą magiczną, kiedy można  poznać swoją przyszłość.
Dawniej właśnie w andrzejki  dziewczęta mogły uchylić rąbka tajemnicy co do ich przyszłego zamążpójścia. Wróżby andrzejkowe traktowały więc bardzo poważnie.
Przyszłość przepowiadano ze znaków na niebie, z wyglądu i zachowania roślin lub zwierząt, z różnych przedmiotów codziennych i niecodziennych, tj. polana, łyżki, miotły, węgiełki, igły, wreszcie ze snów.

Najbardziej popularną wróżbą andrzejkową było lanie wosku.
Niegdyś dziewczęta odczytywały swoją przyszłość z kształtów powstałych z roztopionego wosku, cyny lub ołowiu. Najlepiej jeśli pochodziły z ram okien lub witraży z kościoła, ponieważ było to symbolem nierozerwalnego związku. Po roztopieniu przelewano je na zimną wodę przez otwór klucza, co oznaczało otwarcie bramy czasu. Również powstałe w ten sposób kształty miały konkretne znaczenie. Postać anioła oznaczała opiekę, kształt chmury sugerował, że trzeba otworzyć się na nowe doświadczenia, natomiast kot ostrzegał przed podejmowaniem pochopnych decyzji i nieprzemyślanymi związkami.

Woda i ogień były bardzo pomocne w przepowiadaniu przyszłości.
Dziewczęta puszczały na wodę igły albo świece. Jeżeli się spotkały znaczyło to,
że para zostanie skojarzona.
Panny na wydaniu paliły strzępki papieru i kłębki kądzieli, by z ich cieni i sposobu spalania wnioskować o możliwości połączenia się z ukochanym chłopcem.

Inną wróżbą było zdanie się na ślepy los, który kierował ręką dziewczyny wyciągającej spod talerzy ukryte pod nimi przedmioty. Pierścionek -oznaczał ślubny kobierzec, różaniec czy książeczka do nabożeństwa- klasztor, listek lub kwiatek-staropanieństwo, mirt- drużbowanie, lalka ze szmatek- dziecko, ziemia- śmierć.

Katalog wróżb chłopięcych nie był zbyt urozmaicony i nie stały się one tak popularne, jak panieńskie wróżby andrzejkowe. Kawaler, kładąc się spać, wkładał  pod prześcieradło kobiecą bieliznę, a pod poduszkę karteczki z imionami dziewcząt. I gotowe! W nocy śnił o ukochanej, a rankiem sięgał pod poduszkę i już wiedział, jak ma ona na imię. Mógł też wstawić do wody ściętą gałązkę wiśni albo czereśni. Jeśli zakwitła w wigilię Bożego Narodzenia, oznaczało to szybki ślub z ukochaną.

Panny podobnie jak chłopcy losowały włożone pod poduszkę karteczki z imionami.
Sny również były prorocze tym bardziej, że dziewczęta szły spać po całym dniu poszczenia i gorących modlitw do św. Andrzeja, aby przyśnił się im wymarzony kawaler przeznaczony na męża- piękny, mądry, dobry i bogaty...
By uchronić się w tę noc przed sennymi koszmarami, panny połykały trzy ząbki czosnku.

Przepowiadanie przyszłości było możliwe tylko w czasie niezwykłym. W kulturze tradycyjnej za taki uważano przełom jesieni i zimy. Wtedy obecne wśród ludzi duchy mogły odsłonić tajemnice przyszłości. Nie czyniły tego jednak wprost. Przedmioty, rośliny i zwierzęta biorące udział w zabiegach wróżbiarskich służyły nawiązaniu kontaktu, dialogu z przybyszami z innego świata. Do człowieka należała interpretacja przekazanych mu znaków.

Dawne tradycje andrzejkowe znane są również dzisiaj. Podczas andrzejkowego wieczoru wróżą sobie wszyscy…


Wykorzystana literatura:
Renata Hryń- Kuśmierek- Rok Polski Zwyczaje i obrzędy.
Tradycje andrzejkowe-Internet