Ganesh - patron sukcesu i bogactwa

Ganesh (również pisany Ganesa lub Ganesha i znany jako Ganapati, Vinayaka i Pillaiyar) jest Panem Szczęścia, który zapewnia dobrobyt, fortunę i sukces. On jest Panem Początków i Usuwaczem Przeszkód zarówno materialnych, jak i duchowych. Co ciekawe, on także stawia przeszkody na drodze tych, którzy muszą być sprawdzeni.

Ze względu na te cechy, Ganesh jest powszechnie szanowany przez prawie wszystkie kasty i we wszystkich częściach Indii, niezależnie od jakichkolwiek innych duchowych przynależności. Jego wizerunek znajduje się wszędzie, w wielu różnych formach i przywołuje się go przed podjęciem jakiegokolwiek zadania. Ganesh jest również powiązany z pierwszą czakrą, czyli kołem energetycznym, które leży u podstaw wszystkich pozostałych czakr i reprezentuje konserwację, przetrwanie i dobre samopoczucie materialne. Uważany jest za mecenasa sztuki, nauki i liter. Bhaktowie wierzą, że jeśli czczony jest Ganesha, zapewnia on sukces, dobrobyt i ochronę przed przeciwnościami losu. W mniej znanej roli Ganesh jest także niszczycielem próżności, samolubstwa i dumy.

Atrybuty i cechy charakterystyczne Ganesh ewoluowały przez wiele stuleci historii Indii. Kilka świętych tekstów hinduistycznych zawiera mity i anegdoty związane z jego narodzinami i wyczynami oraz pomaga wyjaśnić jego wyraźną ikonografię. Jest powszechnie uważany za syna Śiwy i Parwati, chociaż Purany (starożytne teksty hinduskie i Jain opowiadające historię wszechświata i opisujące hinduską kosmologię, filozofię i geografię) nie zgadzają się co do jego narodzin, stwierdzając, że mógł on zostać stworzony przez Shivę, lub przez Parvati, lub przez Shivę i Parvati, lub po prostu został odkryty przez Shivę i Parvati. Jest to mało znany fakt poza Indiami, że Ganesh ma brata Skandę, który jest czczony szczególnie w południowych Indiach jako ucieleśnienie łaski, odwagi i miłości do cnotliwych czynów.

Kultowe reprezentacje Ganesha wykazują znaczną zmienność, jego forma zmienia się z czasem od prostego słonia w najwcześniejszych obrazach do Ganesha, jakiego znamy dzisiaj, zwykle z głową słonia i dużym, gnijącym brzuchem. Na ogół pokazuje się z czterema ramionami, chociaż liczba ta może wynosić od dwóch do szesnastu. Będąc w konfiguracji czteroramiennej, zwykle trzyma swój złamany kieł w prawej dolnej ręce i słodką laddoo w lewej dolnej dłoni. W prawej górnej ręce trzyma siekierę lub gołębia, a lewej górnej ręce trzyma pętlę. W nowoczesnej wariacji, dolna prawa ręka nie trzyma złamanego kła, lecz jest zwrócona ku Tobie w geście ochrony i nieustraszoności (abhaya mudra). Każdy z przedmiotów Ganesha ma swoje ważne znaczenie duchowe i mogą one (wraz z ilością ramion użytych do ich przenoszenia) zawierać lilię wodną, ​​buławę, dyskietkę, różaniec, miskę słodyczy, instrument muzyczny, włócznię lub laskę, w zależności od specyficznej symboliki wyznawanej przez artystę.

Ganesha można przedstawić jako stojącego, siedzącego, w jodze tantrycznej, tańczącego, czołgającego się jak dziecko (ze swoim ulubionym laddoo w dłoni) lub nawet siedzącym na kolanie matki. Siedząc, może być skrzyżowany ze skrzyżowanymi nogami lub z jedną nogą schowaną pod nim w pozycji znanej jako "królewska swoboda". Jego wierzchowiec lub pojazd to zazwyczaj skromna mysz, często pokazywana u jego stóp, uwielbiająca go i oferująca laddoo w łapach. Połączenie słoni i myszy reprezentuje usunięcie wszystkich przeszkód o dowolnej wielkości i zdolność Ganesha do kontrolowania nawet najbardziej nieprzewidywalnych stworzeń i sytuacji.

Istnieje wiele legend, mitów i historii związanych z Ganeshem i jego wyglądem, wszystkie odzwierciedlają bogactwo symboliki, która się go dotyczy. Najbardziej znaną legendą jest ta, jak otrzymał głowę słonia. Mówi się, że bogini Parvati, chcąc się wykąpać, przywołała chłopca i wyznaczyła mu zadanie pilnowania wejścia do jej łazienki. Kiedy jej mąż Shiva wrócił z jednej z niekończących się bitew, Ganesh nie wpuścił go i Shiva zabił chłopca w napadzie szaleńczej wściekłości, odcinając mu głowę mieczem. Parvati była niezwykle wzburzona, więc aby uspokoić ją, Shiva wysłał swoich wojowników, by przynieśli głowę pierwszego znalezionego martwego stworzenia, które przypadkiem było słoniem. Głowa została przywiązana do ciała chłopca i został on przywrócony do życia. Głowa słonia symbolizuje niezrównaną mądrość i zdobywanie wiedzy poprzez refleksję i słuchanie. A z powodu swojej roli odźwiernego matki często umieszcza się go w drzwiach, by trzymać z dala niegodnych wstępu.

Niektóre historie związane z Ganeshem są ze sobą sprzeczne, na przykład, jak złamano jego kieł. Jedną z popularnych opowieści jest to, że sam go złamał, aby zapisać Mahabharatę, jeden z najdłuższych epickich wierszy na świecie, tak jak dyktował go mędrzec Vyasa. Podczas pisania piórem Ganeshy nie udało się, więc zerwał swój kieł jako zamiennik, aby nie przerwać transkrypcji. Zepsuty kieł symbolizuje zatem poświęcenie (szczególnie w pogoni za artystycznymi przedsięwzięciami) i powtarza rolę Ganesha jako mecenasa sztuki i listów. Jednak inna wersja opowieści o złamanych kłach podkreśla lojalność i oddanie Ganesha. W związku z tym jego ojciec, Shiva, postanowił się zdrzemnąć i poprosił Ganesha, by go pilnował. Dumny brahminowy wojownik o imieniu Parashuram przybył odwiedzić Shivę, ale został powstrzymany przed obudzeniem go przez Ganesha. Parashuram był wściekły i walczył z nim, w końcu rzucając siekierą w głowę. Ganesh zatrzymał siekierę swoim kłem, który pękł, nadając mu przydomek Eka-danta, lub "Jedno Kłowy".
Inną popularną ikoną związaną z Ganeshem jest wąż. Według jednej Purany, Ganesh po prostu owinął węża, który był królem węży, Vasukiego, na swojej szyi. Ganesh może być również przedstawiany za pomocą węża jako świętej nici, uniesionej w obie ręce, zwiniętej wowół kostki lub jako tron. Jednak najbardziej znana historia ze wszystkich dotyczy Ganeshy owijającego węża wokół swojego brzucha jako paska. Według legendy, w jedne z jego urodzin Ganesh chodził od domu do domu przyjmując ofiary słodkich puddingów (w jednej wersji opowiadań ofiarami są ciasta wykonane przez piekarza, który chce podziękować Ganeshy za jego szczęście w biznesie). Na drodze jego mysz się potyka, widząc węż przestrasza się, w wyniku czego Ganesh się przewraca. Jego żołądek pęka, a wszystkie słodkie puddingi wypadają. Nie chcąc zostawić ich na ziemi, aby wszyscy je zobaczyli (lub w drugiej wersji, aby piekarz zobaczył je w drodze do domu z piekarni), Ganesh wrzuca je z powrotem do żołądka i chwytając węża, wiąże nim swój brzuch. W niektórych wersjach historia po prostu się zatrzymuje. Ale w innych, księżyc na niebie, po obejrzeniu tego, śmieje się z niego. Zirytowany Ganesh odłamuje jeden z jego kłów i rzuca nim w księżyc. Znów, symbolika wyrażona myszką, wężem, brzuchem Ganesha i jego związek z księżycem w jego urodziny jest bardzo znacząca. Jego brzuch reprezentuje, jak oddziałuje na cały kosmos, który jest utrzymywany razem przez kosmiczną energię kundalini tego węża.

Dzięki dobroci, inteligencji i sile, które towarzyszą jego obliczu, a także zachwycającym opowieściom, które otaczają o nim opowiadają, łatwo zrozumieć, dlaczego Ganesh jest tak czczony w swojej ojczyźnie. Ale dlaczego jest kochany na całym świecie? Od X wieku Ganesh stał się głównym bóstwem handlarzy i kupców, którzy wyjechali z Indii szukając komercyjnego handlu. W późniejszych wiekach wielu Hindusów migrowało do innych krajów i krzewiło tam swoją kulturę, w tym Ganesha. Buddyzm ma szczególne powinowactwo do Ganesha, reprezentując go jako najmilszego z zasad związanych z osobistym sukcesem. A od XX wieku Ganesh stał się ulubioną maskotką zachodnich krajów, częściowo z powodu umiłowania słoni, ale także z powodu nagród, które Ganesh obiecuje, gdy jest obecny, aby nadzorować codzienne sprawy. Ganesh pojawił się nawet w kultowym serialu telewizyjnym The Simpsons - w jednej z niezapomnianych okazji Homer próbuje ofiarować mu orzeszki ziemne i zostaje upomniany przez Apu za jego brak szacunku.
Ganesh jest również często kojarzony z boginią szczęścia i dobrobytu, Lakshmi. Oboje stanowią typowy motyw wielu ochronnych amuletów indyjskich, zapewniając podwójne szczęście dla użytkownika w postaci sukcesu i bogactwa.